Wanneer je op de pensioendatum een pensioen moet aankopen, kun je kiezen voor een vaste (gegarandeerde) of een variabele uitkering op basis van doorbeleggen. In deze blog leg ik het verschil uit tussen een vast en een variabel pensioen en waar je op moet letten.
Pensioen aankopen
Niet iedereen hoeft op de pensioendatum een pensioen aan te kopen. Veel mensen hebben een vastgestelde pensioenuitkering opgebouwd op basis van eindloon of middelloon. Dan hoef je geen pensioen aan te kopen. Je krijgt dan vanaf je pensioendatum zo lang je leeft iedere maand een pensioenuitkering. Het kan ook zijn dat je pensioen opbouwt op basis van een solidaire premieregeling. Ook dan hoef je geen pensioen aan te kopen.
Wanneer je pensioen opbouwt op basis van een beschikbare premieregeling (ook wel flexibele premieregeling genoemd) dan moet je op de pensioendatum met je opgebouwde pensioenkapitaal een pensioenuitkering aankopen. En dan heb je de keuze uit een vast gegarandeerd pensioen of een variabel pensioen op basis van doorbeleggen.
Vast pensioen
De hoogte van het aan te kopen vaste pensioen is afhankelijk van de rentestand op de pensioendatum en de levensverwachting. Een lage levensverwachting in combinatie met een hoge rentestand resulteert in een hoog pensioen. Een hoge levensverwachting in combinatie met een lage rentestand betekent een lager pensioen.
Als de levensverwachting met 1 jaar toe- of afneemt, dan scheelt dat ruim 5% op je pensioenuitkering. Als de rente 1%punt hoger of lager wordt, dan scheelt dat 10 tot 15% op je pensioenuitkering.
Variabel pensioen
Bij een variabel pensioen koop je op de pensioendatum een pensioenuitkering aan gebaseerd op de dan geldende levensverwachting, de rentestand en het verwachte rendement op basis van het door jou gekozen beleggingsprofiel. Op de achtergrond wordt het kapitaal belegd in het door jouw gekozen beleggingsprofiel. Jaarlijks wordt gekeken naar het behaalde rendement en op basis daarvan wordt de uitkering bijgesteld.
Een rendement dat beter is dan verwacht resulteert in een verhoging van het pensioen. Een lager rendement resulteert in een verlaging van het pensioen. Ook de rentestand heeft invloed op het vervolg van je pensioenuitkering. Wanneer de rentestand is gestegen, stijgt je pensioenuitkering, is die gedaald, dan daalt je pensioenuitkering. En tenslotte speelt ook de levensverwachting een rol. Stijgt de levensverwachting meer dan verwacht, dan daalt je pensioenuitkering.
Waarom zou je kiezen voor een variabel pensioen?
Bij een variabele pensioenuitkering is de uitkering bij aanvang hoger dan bij een vaste pensioenuitkering. Je krijgt bij een variabele pensioenuitkering ongeveer 10% meer pensioen dan bij een vaste uitkering. En bij een goed rendement wordt de uitkering naar boven bijgesteld.
Uitgaande van een positieve ontwikkeling van je beleggingen, stijgt je pensioen. Op die manier ontwikkeld je pensioen mee met de stijging van de prijzen, de inflatie. Bij een vaste pensioenuitkering stijgt je pensioen nooit. Dus door inflatie wordt je pensioen bij een vaste uitkering steeds iets minder waard. Bij een variabel pensioen hoop je door een stijging van je pensioen de inflatie een beetje bij te houden.
Waarom zou je niet kiezen voor een variabel pensioen?
Omdat de uitkering afhankelijk is van het beleggingsrendement, loop je een risico dat je inkomen ook kan gaan dalen. Wanneer je dit risico niet wilt of kunt lopen, dan is het niet verstandig om te kiezen voor een variabel pensioen.
Waar moet ik op letten als ik een variabel pensioen ga kopen?
Er zijn verschillende producten op de markt met verschillende kenmerken. Die zijn niet 1 op 1 vergelijkbaar. Hieronder volgt een aantal punten om op te letten bij de keuze voor een variabel pensioen.
Beleggingsrisico
De beleggingen na pensioendatum bestaan uit een mix van zakelijke waarden (bijvoorbeeld aandelen) en vastrentende waarden(bijvoorbeeld obligaties). Meer aandelen heeft een grotere kans op een hoger rendement. Maar tegelijk ook een hoger risico. De beleggingsmix is dus bepalend voor de kans op rendement, maar bepaalt ook de mate van risico. Kijk dus niet alleen naar de kans op rendement, maar ook naar het beleggingsrisico. Hoeveel risico is voor jou acceptabel? Dus hoeveel risico wil je lopen en hoeveel risico kun je lopen.
De pensioenuitkering wordt jaarlijks bijgesteld op basis van het behaalde rendement. Dat bijstellen kan direct – in één keer – gebeuren, maar men kan er ook voor kiezen om het uit te smeren over een periode van 10 jaar. Als de aanpassing wordt uitgesmeerd, dan heb je een minder schoksgewijze aanpassing. Aanpassing direct resulteert in de kans op een hoger rendement, maar kent ook een hoger risico, dan wanneer je het zou uitsmeren over 10 jaar.
Renterisico
De rente is ook bepalend voor de hoogte van je uitkering. Je loopt dus ook een renterisico. Wanneer de rente stijgt, dan zal je uitkering hoger worden. Wanneer de rente daalt, dan zal je uitkering naar beneden worden bijgesteld.
Langlevenrisico
De variabele pensioenuitkering is net als de vaste uitkering gebaseerd op de levensverwachting. Er zijn producten waarbij een verandering in de levensverwachting resulteert in een aanpassing van de uitkering. Jij hebt dan te maken met het langlevenrisico. Een toename in de levensverwachting zorgt dan voor een daling van de pensioenuitkering. Als dit ongewenst is, dan moet je dus kiezen voor een product die deze aanpassing niet kent. Wanneer je kiest voor een aanpassing van de levensverwachting, dan zal de uitkering bij aanvang iets goedkoper zijn, omdat de verzekeringsmaatschappij minder langlevenrisico loopt.
Lees ook:
Waarom doorbeleggen vaak geen optie is
Hoe kies je een goede uitvoerder
Bij een vaste pensioenuitkering is met name de hoogte van de uitkering bepalend voor de keuze van een uitvoerder. Bij een variabele pensioenuitkering, gebaseerd op doorbeleggen zal de hoogte mede bepaald worden door het risico dat genomen wordt. Verschillen in de producten zijn van invloed op het risico. Laat je dus goed adviseren voor je beslist een variabele pensioenuitkering aan te kopen.
Foto: Pexels.com
Jan van Harten is pensioenadviseur, financieel planner en financieel blogger. Hij adviseert mensen die met pensioen gaan of hier over nadenken. Hij begeleidt daarnaast ook ondernemingsraden bij pensioenvraagstukken en helpt werkgevers met het inrichten van pensioenregelingen.
bijnametpensioen.nl is bedacht en uitgewerkt door Jan van Harten
Een van de redenen dat ik niet veel voel voor variabel pensioen is het wantrouwen richting verzekeringsmaatschappijen. Denk maar aan de Woekerpolis affaire.
Zolang niet te volgen is hoeveel je krijgt bij verlenging lijkt het me, zeker nu de rente weer stijgt geen verstandige keuze.
Wim, dank voor je toevoeging. Een belangrijke uitgangspunt is: koop alleen een financieel product dat je begrijpt!