Wanneer je op de pensioendatum een pensioen moet aankopen, kun je kiezen voor een vaste (gegarandeerde) of een variabele uitkering. In dit artikel leg ik het verschil uit tussen een vast en een variabel pensioen en waar je op moet letten.
Vast pensioen
De hoogte van het aan te kopen vaste pensioen is afhankelijk van de rentestand op de pensioendatum en de levensverwachting. Een lage levensverwachting in combinatie met een hoge rentestand resulteert in een hoog pensioen. Een hoge levensverwachting in combinatie met een lage rentestand betekent een lager pensioen.
Als de levensverwachting met 1 jaar toe- of afneemt, dan scheelt dat ruim 5% op je pensioenuitkering. Als de rente 1%punt hoger of lager wordt, dan scheelt dat 10 tot 15% op je pensioenuitkering.
Op dit moment is de rente laag en de levensverwachting is hoog. Dat betekent dat je in vergelijking met een aantal jaren geleden minder pensioen kunt aankopen.
Er is sinds enkele jaren een alternatief beschikbaar voor het vaste pensioen. Je kunt nu ook kiezen voor een variabele pensioenuitkering.
Variabel pensioen
Bij een variabel pensioen koop je op de pensioendatum een pensioenuitkering aan gebaseerd op de dan geldende levensverwachting en de rentestand. Op de achtergrond wordt het kapitaal belegd in een door jouw gekozen beleggingsprofiel. Jaarlijks wordt gekeken naar het behaalde rendement en op basis daarvan wordt de uitkering bijgesteld.
Een rendement dat beter is dan verwacht resulteert in een verhoging van het pensioen. Een lager rendement resulteert in een verlaging van het pensioen
Waarom zou je kiezen voor een variabel pensioen?
Bij een variabele pensioenuitkering is de uitkering bij aanvang iets hoger dan bij een vaste pensioenuitkering. Op dit moment krijg je bij een variabele uitkering ongeveer 10% meer pensioen dan bij een vaste uitkering. En bij een goed rendement wordt de uitkering naar boven bijgesteld.
Waarom zou je niet kiezen voor een variabel pensioen?
Omdat de uitkering afhankelijk is van het beleggingsrendement, loop je een risico dat je inkomen gaat dalen tijdens je pensionering.
Waar moet ik op letten als ik een variabel pensioen ga kopen?
Er zijn verschillende producten op de markt met verschillende kenmerken. Die zijn niet 1 op 1 vergelijkbaar. Hieronder volgt een aantal punten om op te letten bij de keuze voor een variabel pensioen.
De beleggingen na pensioendatum bestaan uit een mix van zakelijke waarden (bijvoorbeeld aandelen) en vastrentende waarden(bijvoorbeeld obligaties). Meer aandelen heeft een grotere kans op een hoger rendement. Maar tegelijk ook een hoger risico. De beleggingsmix is dus bepalend voor de kans op rendement, maar bepaalt ook de mate van risico. Kijk dus niet alleen naar de kans op rendement, maar ook naar het risico. Hoeveel risico is voor jou acceptabel?
De pensioenuitkering wordt jaarlijks bijgesteld op basis van het behaalde rendement. Dat bijstellen kan direct – in één keer – gebeuren, maar men kan er ook voor kiezen om het uit te smeren over een periode van 10 jaar. Als de aanpassing wordt uitgesmeerd, dan heb je een minder schoksgewijze aanpassing. Aanpassing direct resulteert in de kans op een hoger rendement, maar kent ook een hoger risico, dan wanneer je het zou uitsmeren over 10 jaar.
De variabele pensioenuitkering is net als de vaste uitkering gebaseerd op de levensverwachting. Er zijn producten waarbij een verandering in de levensverwachting resulteert in een aanpassing van de uitkering. Een toename in de levensverwachting zorgt dan voor een daling van de pensioenuitkering. Als dit ongewenst is, dan moet je dus kiezen voor een product die deze aanpassing niet kent. Wanneer je kiest voor een aanpassing van de levensverwachting, dan zal de uitkering bij aanvang iets goedkoper zijn, omdat de verzekeringsmaatschappij minder risico loopt.
Tenslotte
Bij een vaste pensioenuitkering is met name de hoogte van de uitkering bepalend voor de keuze van een uitvoerder. Bij een variabele pensioenuitkering, gebaseerd op doorbeleggen zal de hoogte mede bepaald worden door het risico dat genomen wordt. Verschillen in de producten zijn van invloed op het risico. Laat je dus goed adviseren voor je beslist een variabele pensioenuitkering aan te kopen.
Jan van Harten is pensioenadviseur, financial planner en financial blogger. Hij adviseert mensen die met pensioen gaan of hier over nadenken. Hij begeleidt daarnaast ook ondernemingsraden bij pensioenvraagstukken en helpt werkgevers met het inrichten van pensioenregelingen.
bijnametpensioen.nl is een initiatief van Jan van Harten.