Gescheiden en pensioen, let op! – Een checklist

Wanneer je gescheiden bent, zijn er ook afspraken gemaakt over de verdeling van het pensioen. Op grond van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding hebben beide partners ieder recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Als je met pensioen gaat, dan is het belangrijk dat jij en je ex-partner allebei krijgen waar jullie recht op hebben. Maar in de praktijk gaat het niet altijd goed. Let dus op wanneer je gescheiden bent en met pensioen gaat.

Ik zie regelmatig dat er afspraken worden gemaakt bij de scheiding, maar dat die afspraken niet helemaal goed worden uitgevoerd door de pensioenuitvoerder (pensioenfonds of verzekeraar). In deze blog beschrijf ik een aantal veel voorkomende fouten. Ben jij gescheiden en pensioen is onderdeel geweest van de afspraken? Check jouw situatie dan aan de hand van deze checklist en kijk of je krijgt waar je recht op hebt.

Wettelijk kader

Ik zal eerst een korte schets geven van de huidige wetgeving over pensioen en echtscheiding. Pensioenverdeling staat in twee verschillende wetten. 

De Wet Verevening Pensioenrechten bij scheiding (WVPS) gaat over de verdeling van het ouderdomspensioen. In die wet is bepaald dat alleen het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen 50/50 wordt verdeeld. Beide partners krijgen dus allebei de helft van het pensioen dat tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap is opgebouwd. Jij kan dus recht hebben op de helft van het ouderdomspensioen dat jouw ex-partner heeft opgebouwd. Maar het geldt ook andersom, jouw ex-partner kan ook recht hebben op de helft van jouw pensioen.

Alles wat is opgebouwd vóór de huwelijkse periode wordt niet verdeeld en blijft van degene die het heeft opgebouwd. Alles wat opgebouwd ná het huwelijk verdeel je ook niet. 

Je kunt het pensioen ook anders verdelen en afwijkende afspraken maken in de huwelijkse voorwaarden of het echtscheidingsconvenant. Heb je geen afspraken gemaakt, dan geldt in principe de wettelijke verdeling. Deze wet geldt overigens alleen voor huwelijken en geregistreerde partnerschappen. Samenwonen valt hier niet onder. 

De Pensioenwet is de tweede wet die van toepassing is en die bepaalt regelt het partnerpensioen. Bij het einde van een relatie, hier valt samenwonen dus ook onder, heeft de ex-partner recht op het tot dan toe opgebouwde partnerpensioen. Ook hier kun je van afwijken in de huwelijkse voorwaarden, het samenlevingscontract of het echtscheidingsconvenant.

Waar heb je recht op?

Wanneer er afspraken zijn gemaakt in de huwelijkse voorwaarden, het samenlevingscontract of het echtscheidingsconvenant, dan gelden die afspraken. Je kunt dus afwijken van de wet. 

Ben je gescheiden en pensioen is een onderdeel geweest van de afspraken die jullie hebben gemaakt, bestudeer dan altijd eerst de gemaakte afspraken. En kijk vervolgens of dat ook zo is uitgevoerd!

Controleer of de (afwijkende) afspraken goed zijn uitgevoerd

Formulier invullen

Wanneer je binnen 2 jaar na de scheiding een speciaal daarvoor ontwikkeld formulier invult en inlevert bij de pensioenuitvoerder, dan zal die het pensioen verdelen en rechtstreeks aan de ex-partner gaan uitbetalen. Wanneer je dat formulier niet (op tijd) inlevert, dan gelden in principe de wet of de gemaakte afspraken nog steeds, alleen zal de pensioenuitvoerder niet rechtstreeks aan de ex-partner uitbetalen.

Is er geen formulier ingevuld? Mogelijk moet er dan toch verdeeld worden!

Vóór-huwelijkse periode

Het pensioen dat je hebt opgebouwd vóór het huwelijk wordt niet verdeeld. Alleen het pensioen dat je hebt opgebouwd tijdens het huwelijk wordt 50/50 verdeeld. Veel pensioenuitvoerders hadden geen goede administratie van de pensioenhistorie. Hierdoor is het niet altijd mogelijk geweest om een goede verdeling te maken tussen het pensioen dat voor en het pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. 

Wanneer er sprake is van een vóór-huwelijkse periode is de kans dus aanwezig dat de verdeling niet helemaal goed is gegaan.

Lees ook:
Pensioen en echtscheiding – 5 tips

Gescheiden en pensioen uit beschikbare premie

De wet schrijft voor dat het pensioen wordt verdeeld, waarbij ieder recht heeft op de helft van het ouderdomspensioen. Wanneer je pensioen opbouwt in een beschikbare premieregeling, dan koop jij pas op de pensioendatum een pensioenuitkering aan. Pas op dat moment weet je hoeveel pensioen je krijgt. Op dat moment kun je ook pas echt goed het pensioen verdelen.

Vaak wordt het pensioen eerder dan op de pensioendatum verdeeld.  De vraag is of jullie allebei dan 50% krijgen? Of krijgt de ene iets meer en de ander iets minder?

Wanneer je een beschikbare premieregeling hebt gehad, is het belangrijk om goed te controleren hoe de uiteindelijke verdeling uitpakt op de pensioendatum.

Wie koopt het pensioen aan?

Je ex-partner krijgt een deel van jouw pensioen. Wanneer de ex-partner komt te overlijden, krijgt de werknemer die het pensioen heeft opgebouwd de helft van de ex-partner weer terug.

Als je een kapitaal hebt opgebouwd waarmee je op de pensioendatum een pensioen moet aankopen, dan moet die uitkering zodanig worden aangekocht dat na overlijden van de ex-partner, de uitkering wel weer terug gaat naar degene die het pensioen heeft opgebouwd. De ex-partner kan dus niet zomaar een eigen pensioen aankopen. Vaak gaat dit verkeerd. 

Heb je een kapitaalverzekering of een beschikbare premieregeling, let dan goed op bij de aankoop van het pensioen!

Meerdere pensioenpotjes

Heb jij meerdere pensioenpotjes en hebben die potjes ook verschillende pensioendata? Let dan goed op als je besluit die potjes uit te stellen of te vervoegen.

Als jij een pensioen vervroegd of juist uitstelt, dan gaat het gedeelte dat voor je ex-partner is mee met jouw vervroeging of uitstel. Let goed op dat de uitvoerder dit ook consequent en juist uitvoert. Wanneer zij dit niet goed doen, kan dit mogelijk nadelig uitpakken voor jouw eigen pensioen. Met name wanneer je ex-partner nadien komt te overlijden kan dit grote nadelige gevolgen hebben voor jouw eigen pensioen.

Wanneer je gaat schuiven met je pensioendatum, dan schuift het pensioen voor je ex-partner mee. Zorg dat dit goed wordt uitgevoerd!

Lees ook:
Vervroegd met pensioen na een scheiding

In dit artikel ben ik uitgegaan van de meest voorkomende situaties. De situaties Boon-van Loon en conversie heb ik niet beschreven. Wanneer dat voor jou van toepassing is, kan het zijn dat sommige dingen zoals ik die heb beschreven bij jou anders zijn.